Klokkenluiden in Israël anders dan bij ons

Ronit Zandberg is plaatsvervangend directeur van het bureau van de Israëlische ombudsman. Ze was even in Nederland en gaf ons een uitleg over klokkenluiden in Israël.

Al sinds 1981 is er in Israël een wet die klokkenluiders beschermt nadat zij een misstand hebben gemeld. Die beschermingstaak ligt bij ombudsman. De taak om de gemelde misstand te onderzoeken ligt bij een aparte controleur, de ‘state comptroller’.

De ombudsman en de controleur werken alleen voor de publieke sector. Werknemers uit de private sector kunnen terecht bij het ‘employment tribunal’, een orgaan dat arbeidsgeschillen beslecht.

Om klokkenluiders te beschermen kan de ombudsman een tijdelijke opdracht geven, als bevriezing van de situatie. Bijvoorbeeld om ontslag te voorkomen. In een definitieve beslissing geeft de ombudsman na gedegen onderzoek zijn oordeel of de klokkenluider is benadeeld of niet. De opdrachten van de ombudsman zijn bindend; er staan sancties op het niet naleven ervan.

Wilbert Tomesen met de plaatsvervangend directeur van de Ombudsman in Israël, Ronit Zandberg
Beeld: Huis voor Klokkenluiders
Ronit Zandberg en Wilbert Tomesen

Als een klokkenluider door zijn werkgever is benadeeld, kan de ombudsman de werkgever verplichten compensatie te bieden. Die varieert tussen de één en drie jaarsalarissen. Ook kan de ombudsman beslissen dat de klokkenluider weer in dienst genomen moet worden.

De Israëlische ombudsman geeft maar heel beperkt advies; dat vinden ze geen taak voor een onafhankelijke overheidsdienst.