De Wet Huis voor klokkenluiders geldt sinds 1 juli 2016. Deze wet regelt de mogelijkheden en bescherming van werknemers die een misstand willen melden. Op deze pagina vindt u een aantal belangrijke punten uit de Wet Huis voor klokkenluiders op een rij. Ook vindt u informatie over welke rechten en plichten klokkenluiders en werkgevers daarbij hebben.
De belangrijkste punten uit de Wet Huis voor klokkenluiders
De wet in 7 vragen en antwoorden
De klokkenluiderswet geldt voor werknemers en werkgevers. Dat zijn echter ruime begrippen. Een werkgever is volgens de wet niet alleen iemand die mensen in loondienst heeft. Iedereen die arbeid laat verrichten (of heeft laten verrichten) is werkgever. Een werknemer is iemand die nu arbeid verricht of in het verleden heeft verricht (bijvoorbeeld vóór het pensioen of in een vorige baan). Als ambtenaar of in het bedrijfsleven, met of zonder arbeidscontract. Dus óók zzp’ers, vrijwilligers, flexwerkers en stagiairs.
Een werknemer kan een melding doen bij een vermoeden van een misstand binnen de organisatie waar hij werkt of heeft gewerkt. Hij kan ook een melding doen over een misstand bij een organisatie waarmee hij in aanraking is gekomen via zijn werk. De melder moet dan wel zelf iets weten of bemerkt hebben. Iets melden op basis van geruchten of verhalen van anderen, kan niet.
Alle organisaties waar 50 of meer mensen werken, moeten een klokkenluidersregeling hebben. Hierin staat hoe de werkgever omgaat met meldingen van een vermoeden van een misstand. In de wet staat wat er ten minste in de klokkenluidersregeling moet staan. Wie er vóór 1 juli 2016 al een had, moet deze dus aanpassen aan de nieuwe wet.
Een melding moet gaan over een misstand met een maatschappelijk belang. Daarbij is er sprake van één of meer van de volgende kenmerken:
- er is sprake van overtreding van de wet;
- er is gevaar voor de volksgezondheid;
- er is gevaar voor de veiligheid van personen;
- er is gevaar voor de aantasting van het milieu;
- er is gevaar voor het goed functioneren van de organisatie als gevolg van onbehoorlijk handelen of nalaten.
De werkgever mag de werknemer niet benadelen omdat hij een melding gedaan heeft. De werknemer moet de melding wel op de juiste manier gedaan hebben. Benadeling kan zijn ontslag, maar ook overplaatsing tegen je zin, het weigeren van een promotie of pesten.
Een werknemer heeft er recht op vertrouwelijk advies te vragen. Dat kan bij het Huis voor Klokkenluiders als u een misstand vermoedt die werkgerelateerd is. Het advies is gratis, onafhankelijk en vertrouwelijk.
Een werknemer moet in principe eerst een interne melding doen bij zijn werkgever. Als die melding niet of niet naar tevredenheid is afgehandeld, kan hij een melding doen bij een externe instantie. Dit is meestal een inspectie of toezichthouder. In sommige gevallen kan hij ook bij de afdeling Onderzoek van het Huis voor klokkenluiders een verzoek tot het doen van onderzoek indienen.