Ik vermoed een misstand of inbreuk

De situatie die u wilt aankaarten moet gaan om een inbreuk op het Unierecht. Unierecht is vastgelegd in een Europese verordening of richtlijn. Een inbreuk op het Unierecht is een handeling of nalatigheid die onrechtmatig is of het doel ondermijnt en schadelijk is voor het algemeen belang. Het gaat om de volgende onderwerpen: 

•    overheidsopdrachten;
•    financiële diensten, producten en markten, voorkoming
      van witwassen van geld en terrorismefinanciering;
•    productveiligheid en productconformiteit;
•    veiligheid van het vervoer;
•    bescherming van het milieu;
•    stralingsbescherming en nucleaire veiligheid;
•    veiligheid van levensmiddelen en diervoerders,
      diergezondheid en dierenwelzijn;
•    volksgezondheid;
•    consumentenbescherming;
•    bescherming van de persoonlijke levenssfeer en
      persoonsgegevens, en beveiliging van netwerk- en
      informatiesystemen;
•    inbreuken waardoor de financiële belangen van de Unie
      als bedoeld in artikel 325 van het Verdrag betreffende de
      werking van de Europese Unie worden geschaad. 

Inbreuken op de bovengenoemde onderwerpen kunt u melden bij de desbetreffende bevoegde autoriteit. Als er geen andere autoriteit bevoegd is dan kunt de inbreuk melden bij het Huis voor Klokkenluiders. 

Weet u niet welke autoriteit bevoegd is? Neem dan contact op met de afdeling Advies van het Huis voor Klokkenluiders. Ook als u een inbreuk op het Unierecht meldt bij een andere bevoegde autoriteit kunt u bij de afdeling Advies van het Huis terecht voor advies. 

Kijk hier voor meer informatie over de EU-richtlijn. 

De situatie die u wilt aankaarten moet gaan over een maatschappelijke misstand. Meestal gaat de situatie dan meerdere mensen aan, komt het regelmatig voor en kan het ernstige gevolgen hebben. Ook is er sprake van een of meer van de volgende kenmerken:

•    er is sprake van overtreding van de wet;
•    er is gevaar voor de volksgezondheid;
•    er is gevaar voor de veiligheid van personen;
•    er is gevaar voor de aantasting van het milieu;
•    er is gevaar voor het goed functioneren van de
      organisatie als gevolg van onbehoorlijk handelen of
      nalaten.

In al deze gevallen moet het maatschappelijk belang in het geding zijn.

Het Huis voor Klokkenluiders kan helpen bij het aankaarten van een maatschappelijke misstand of inbreuk op het Unierecht op het werk. Er moet dan wel sprake zijn van een werkrelatie tussen u en de organisatie waar de situatie zich voordoet.

Er is sprake van een werkrelatie als u:

•    in dienst bent (of bent geweest) bij de organisatie waar
      de situatie zich voordoet;
•    of daar bijvoorbeeld als zzp'er, uitzendkracht, stagiair of
      vrijwilliger werkt of heeft gewerkt;
•    of als u daar sollicitant bent (of bent geweest);
•    of via uw eigen werk direct te maken heeft (of heeft
      gehad) met de organisatie waar de situatie zich
      voordoet, bijvoorbeeld aannemers en hun personeel of
      leveranciers.

Ook als u een aandeelhouder of een lid van de raad van commissarissen bent dan kan het Huis voor Klokkenluiders u helpen bij het aankaarten van een maatschappelijk misstand of een inbreuk op het Unierecht bij een werkgever.

Het is belangrijk dat u de situatie niet alleen 'van horen zeggen' kent. U moet zelf dingen gezien of meegemaakt hebben. Of u heeft zelf stukken (papieren, e-mails, foto's of andere bewijzen) waaruit de maatschappelijke misstand of inbreuk op het Unierecht blijkt. Een vermoeden van een misstand of informatie over een inbreuk op het Unierecht moet gebaseerd zijn op ‘redelijke gronden’.

Bent u een collega, vertrouwenspersoon of familielid van de melder en kunt u slachtoffer worden van benadeling in een werkgerelateerde context? Dan kunt u ook bij het Huis voor Klokkenluiders terecht voor advies.

Hoe vervelend een situatie ook kan zijn, niet alles is een maatschappelijke misstand. In de volgende voorbeelden is geen sprake van een misstand:

U heeft alleen een persoonlijk geschil met uw werkgever;

•    de leiding neemt een besluit binnen uw werk waar u het
      niet mee eens bent;
•    er is wél sprake van een mogelijke maatschappelijke
      misstand, maar dat staat los van uw werk. U bent
      bijvoorbeeld klant, of u woont in de buurt.

De adviseurs van het Huis voor Klokkenluiders kunnen u adviseren over het doen van een melding. Zij vertellen u welke vervolgstappen u het beste kunt zetten, hoe de wet u bescherming biedt na het doen van een melding, maar ook welke risico's er kunnen zijn. Daarnaast kunnen de adviseurs ook advies geven bij het indienen van een verzoek tot onderzoek door het Huis voor Klokkenluiders.

De adviseurs geven wel advies, maar zijn niet uw belangenbehartiger. Daarvoor kunnen zij u verwijzen naar andere instanties.

Wanneer u langere tijd met een vervelende situatie geconfronteerd wordt waar u geen raad mee weet, of u ondervindt nadelen van het aankaarten van een mogelijke misstand, kan dat een zware wissel trekken op uw dagelijks leven. De adviseurs bieden daarom ook een luisterend oor. U staat er dus niet meer alleen voor. Ook kan het Huis voor Klokkenluiders u de weg wijzen naar psychosociale hulp als u daar behoefte aan heeft.

Het contact tussen u en de adviseur is strikt vertrouwelijk. Het advies en alles wat er verder wordt besproken wordt niet gedeeld met derden, tenzij u daar zelf schriftelijk toestemming voor geeft.

Wij raden u aan om al vóór het doen van de melding bij de werkgever (interne melding) contact met ons op te nemen.

Inbreuk op Unierecht

Totdat de (nieuwe) Wet bescherming klokkenluiders in werking is getreden is er een verschil tussen het melden van een inbreuk bij een publieke werkgever en bij een private werkgever. In alle gevallen raden wij u aan om eerst intern een melding te doen. Zo wordt de organisatie eerst zelf in de gelegenheid gesteld om de melding op te pakken.

Een inbreuk bij een publieke werkgever kan echter ook direct extern gemeld worden bij een bevoegde autoriteit. Een inbreuk bij een private werkgever kan op dit moment nog niet direct extern gemeld worden maar moet eerst intern bij de werkgever worden gemeld, tenzij dat redelijkerwijs niet van u kan worden gevraagd. 

Misstand

Het melden van een misstand moet eerst intern bij de eigen werkgever worden gedaan, tenzij dat redelijkerwijs niet van u kan worden gevraagd. Het extern melden van een misstand kan bij de daarvoor aangewezen toezichthouder, ongeacht of u werkt bij een publieke of private werkgever.
 
Voor iedere organisatie met meer dan 50 werknemers geldt sinds 1 juli 2016 de wettelijke plicht om een interne meldregeling (of klokkenluidersregeling) te hebben. Daarin kunt u lezen bij wie u de interne melding moet doen en hoe uw werkgever daarmee verder gaat. Meestal is de interne meldregeling terug te vinden op de website of het intranet van uw organisatie. De organisatie is verplicht uw melding vertrouwelijk te behandelen.

Dat verschilt per situatie. Als de maatschappelijke misstand of de inbreuk op het Unierecht op uw werk na een interne melding serieus wordt onderzocht en goed wordt aangepakt, dan is de misstand of de inbreuk opgelost. Zo niet, dan kunt u overwegen om een externe melding te doen. Bijvoorbeeld bij een officiële inspectiedienst, een andere toezichthouder of de bevoegde autoriteit. Of bij de politie als er iets strafbaars aan de hand is. Ook hier kunnen de adviseurs van het Huis u bij helpen. Het zoeken van de publiciteit raden wij in het algemeen af. U loopt dan namelijk het risico uw geheimhoudingsplicht te schenden en uw wettelijke bescherming tegen benadeling te verspelen.